Το Δερβένι είναι παραλιακή Δημοτική Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Ευρωστίνης του Δήμου Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης με 1080 απογραφέντες κατοίκους το 2011, και 941 το 2021
Ευρίσκεται στο ΒΔ άκρο του νομού Κορινθίας, στα όρια των νομών Κορινθίας και Αχαΐας.
Απέχει από την Αθήνα 140 και από την Πάτρα 70 χιλ.
Οι γεωγραφικές συντεταγμένες του Δερβενίου είναι 38ο 08΄ 00΄΄ Β και 22ο 25΄ 27΄΄ Α.
Tο όνομα Δερβένι προέρχεται από το τούρκικο derven που σημαίνει στενό πέρασμα επειδή έχει κτιστεί σε ένα στενό πέρασμα μεταξύ βουνού και θάλασσας.
Τμήμα χάρτη Δυτ. Κορινθίας και Ανατ. Αχαΐας (1736)
Το Δερβένι είναι νέα σχετικά κωμόπολη και δημιουργήθηκε από κατοίκους της γειτονικής Ζάχολης κατά το πλείστον, μεταξύ του 1861 και του 1865.
Αυτό απορρέει εκ του γεγονότος ότι στην απογραφή του 1851 δεν αναφέρονται κάτοικοι Δερβενίου, ενώ το 1866 το Δερβένι αναφέρεται ότι είχε διατελέσει έδρα του τ. δήμου Ευρωστίνης από το Νοέμβριο μέχρι το Μάρτιο.
στη συλλογή ελαιοκάρπου το χειμώνα.
Το Δερβένι από τη θάλασσα (Φωτ: Δημ. Γιαννακά) |
"Οι Κολυβραίοι και άλλοι προς Πάτρα και έκαναν τα Ζαχολίτικα, και άλλοι στην Αθήνα, (οδός Ευρωστίνης) .
1. Η σταθεροποίηση του ελληνικού κράτους που τους παρείχε την ασφάλεια να βρίσκονται στην παραλιακή ζώνη, κοντά στις περιουσίες που είχαν δημιουργήσει, εσπεριδοειδή, αχλαδιές, βερικοκιές, αμπέλια, οι οποίες απαιτούσαν καθημερινή φροντίδα.
2. Η δημιουργία της σιδηροδρομικής. γραμμής το 1887 ήταν ένα επιπλέον κίνητρο διότι είχαν εύκολη πρόσβαση στα μεγάλα αστικά κέντρα.
3. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν αργότερα, στη λειτουργία του λιγνιτωρυχείου
στην περιοχή Μαύρα Λιθάρια, και στα εργοστάσια επεξεργασίας της κορινθιακής σταφίδας.
Αεροφωτογραφία |
Δημιουργήθηκε διχογνωμία στους κατοίκους του Δερβενίου, αν θα πρέπει να συνδεθούν με τη ΔΕΗ ή να παραμείνουν ως έχει.
Έτσι, στις 3 Μαΐου 1955, προηγήθηκε η σύνδεση με τη ΔΕΗ του Ξυλουργείου Κουρτέση στην Πεταλού .
Το Δυστύχημα των τρένων
Εκτός από τις φυσικές καλλονές που διαθέτει η περιοχή Δερβενίου, υπάρχουν και αξιόλογα οικοδομήματα, νεοκλασικά και σύγχρονα.
Χάρτης περιοχής |
- Προδρόμου Ιωάννου. Έτος λειτουργίας 1891. Πολιούχος του Δερβενίου.
- Αγίας Τριάδος. έτος 1920
- Αγίου Ανδρέου στο συνοικισμό Πεταλού
- Αγίου Παντελεήμονος στο συν Μαύρα Λιθάρια
- Κοιμήσεως της Θεοτόκου. 1920 Κοιμητήριο Δερβενίου
- Αγίας Βαρβάρας στο συνοικισμό Ροδιά.
- Αγίων Αναργύρων Εορτάζει 1 Ιουλίου
- Αγίου Νικολάου. Έτος κτήσεως1835 Εορτάζει 6 Δεκεμβρίου.
- Αγίου Γερασίμου (Μεντουριάνικα) Μετόχι της μονής Προφήτη Ηλία Κούτου
Δροσίζει αλλά και ενοχλεί ταυτόχρονα όταν δεν υποχωρεί..
Διάφορα άλλα:
- Τουριστικό περίπτερο
- Λιμάνι (μαρίνα)
- Κλειστό γυμναστήριο
Και πολλά αναπαλαιωμένα νεοκλασικά ιδιωτικά κτίρια.
Πολλές προτομές επίσης ευρίσκονται στο κοιμητήριο του Δερβενίου
- Ντόκαλη
- Τσιμάκα τσιλίκα
- Βόλους (Γκαζιές- Μπίλιες)
- Γαιδούρα
- Χαρτάκια
- Τρίλιζα
- Πετροπόλεμο
- Ποδόσφαιρο
- Κουτσό
1 Ρώμος Φιλύρας. Δημοσιογράφος-πεζογράφος, ποιητής
Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Β. Οικονομόπουλος. Γεννήθηκε στο Δερβένι το 1898
και απεβίωσε στην Αθήνα το 1942. Γνωστό μας ποίημα "Το Δερβένι μας"
2 Μπαλής Γεώργιος Νομικός, Καθηγητής του αστ. Δικαίου στο πανεπιστήμιο Αθηνών, Ακαδημαικός
Γεννήθηκε το 1879 στο Δερβένι και απεβίωσε το 1959
3 Αδαμόπουλος Κωνσταντίνος Νομικός και Πολιτικός
6 Βυζάς Σπύρος Αντιστράτηγος 1907-1971
9 Γεωργαλάς Γεώργιος Καθηγητής γεωλογίας-ορυκτολογίας του πανεπιστημίου (Δερβένι 1887 - Αθήνα 1980).
10 Καυκάς Κων. Αρεοπαγίτης και Υπηρεσιακός. πρωθυπουργός
11 Ιωάννης Καυκάς. Στρατηγός (Δερβένι Κορινθίας 1896 – Αθήνα 1984)
Επώνυμα οικογενειών της κωμόπολης Δερβενίου στη δεκαετία του 1990:
Ιστορικοί αγώνες ήσαν αυτοί που εδίδοντο με την Ακράτα, οι οποίοι πολλές φορές κατέληγαν σε συμπλοκές, παρόλο που Δερβεναίοι και Ακρατινοί διατηρούσαν φιλικούς και συγγενικούς δεσμούς.
Βόλει
Μπάσκετ
Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν οι κατάλληλοι να διδάξουν τους κανονισμούς, ούτε παραστάσεις από TV κλπ, έτσι μονοπωλούσαν τα άλλα αθλήματα το ενδιαφέρον των μαθητών
Πόλο
και έδιναν αγώνες κάτω από το σπίτι του γιατρού Φ. Γιαννούλη
και αρχηγό το Γεώρ. Ροδόπουλο, και περίπου 40 προσκόπους, μαθητές από το Δημοτικό και Γυμνάσιο Δερβενίου.
Οι εγκαταστάσεις τους ευρίσκοντο στο κτήριο του Ντίνου Καρούζου, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό Δερβενίου και εδιδάσκοντο οι προσκοπικές αρχές με τις διάφορες εφαρμογές ομαδικότητας και επιβίωσης στη φύση.
Πραγματοποιούντο ημερήσιες εκδρομές-πεζοπορίες στη γύρω περιοχή, ιδίως (μέσω Καραμούζι - Κουφόδασος - Καζαναίικα) στον Aγιο Προκόπη
Υποδηματοποιοι
Κουλαμάς Γ
Τσαούσης Γ Μπαρμπαλιάς Ιωάννης Νικολατσόπουλος Γεωρ. Οικονομόπουλος Βασ Καρακατσάνης Ελευθ. Ευσταθιάδης Σωτ. Χαραλάμπης Ν
Καφενεία
Δημητρίου
Δημ.
Κουλαμάς Γκλάβανος Νώντας Παπασταμόπουλος Χρ και Κώστας Κουρής Γ. Λαζανάς Ιωαν. Κουτρούλης Χρ.
Ραφεία
Κολοβελόνης
Ιωαν.
Γεραρής Νίκος Αναστασόπουλος Νίκος Χαραλάμπης Ιωάν. Κουλαμάς Δημ. Αρφαριώτης Ιωάννης Δορμπαράκης Ντ. Λάτσινος Θεοφ. Δούρης Γ. Ξυλουρλεία επιπλοποιεία
Χασάπης
Παντελής
Σιάπικας Γεώργιος Θεοχάρης Ιωάν Γεωργαντόπουλος Νίκος Σιάτος Λουκάς Δούρης Ι Βουτσιάδης Σταμάτης Κωνσταντινόπουλος Γεώρ+Χαρ Χατζημάρκος Στέφανος
Εστιατόρια-Ταβέρνες
Παπασπυρόπουλος Τάσος
Λαζανάς Γ Σπυρόπουλος Ιωαν. Κακούρος Ηλ. Μετζελίδης Τέλης
Κρεοπωλεία
Νικολούλιας
Τριαντάφυλλος
Κοτρώτσος Κώστας Κατσαρός Σπύρος και Αθαν. Παπαγγελόπουλος
Ποδήλατα-Μηχανάκια
Ασημακόπουλος Παν.
Παύλου Τρ Γαλακτ Ζαχαρ/στεία
Κλώσσης Απ
Καρούζος Ντ.
Σαμαράδες Πεταλωτήδες
Χαιδεμένος
Σπύρος
Κασαλμάς Στάθης Καθάρειος Χαρ.
Έμποροι ελαίου
Κουσουλός Γεώρ.
Χίνος Ιωάν και Δημ
Καπνοπωλεία-Ψιλικά
Αφοί
Παπαδόπουλοι
Ροδόπουλος Ηλ. Ευσταθιάδης Στάθ
Ψιλικά
Σελιανίτης
Ν
Κασαλμάς
Βασ.
Ωρολόγια -Χρυσαφικά
Λαζανάς Παν
και Χρήστος
Οικονομόπουλος Παν
Πλανόδιοι μικροπωλητές
Μπουλούγαρης Ν
Μητσάκης επίθετό;
ελαιοτριβεία
Αδαμόπουλος
Χρ.
Γεωργαντόπουλος Ιωάν. Χίνος Ιωάν.
Φαρμακείο
Παπασπυρόπουλοι Αφοι
Μεταφορείς
Ασημακόπουλος Γιάν.
Σαρλής Κ. Καλαρίτης Νίκος Κανάκης Βασ. Προδρομίδης Τάσος
Δημοσιογράφοι
Δάσκαλοι
Καθάρειος Π
Πανταζοπούλου Σμ Μπρίνια Μ Παπανδρεάδη Ειρ
Μουσικοί Περιοχής
Φουντάτος Ηλ (βιολί)
Φουντάτος Κ (Κιθάρα) Φουντάτος Χρ (κλαρίνο) Κουρής Ηλ (Βιολί) Σελιανίτης Ν (Ακορντεόν) Σπανός Γ. (Σαντούρι) Μούζος Σ (κιθάρα) Ρούσσος Ευάγ (Σαντούρι) Κωνσταντινόπουλος Χ (Κιθάρα)
Ιερέας
Οικονομόπουλος Σωτ
Ψάλτες
Ψαρρός Αθ.
Ευσταθιάδης Σωτ Κατσαρός Ηλ Κουσουλός Παλ
Πρατήρια Βενζίνης
Καθάρειος Κ
Δελής Αγγ
Συμβολαιογράφος Μελισσαρόπουλος Γ
|
Μπακάλικα
Κορδούλης
Γεώργ.
Παπανδρεάδης ;; Νικολούλιας Δημήτριος Παπασπύρου Αθ. και Παν Δορμπαράκης Αγγ. και Ντίν. Σπυρόπουλος Ξενοφών Λαζανάς Άγγελος Δελής Ηλ. και Αγγ. Γεν εμπόριο, οικοδ. υλικά Μελισαρόπουλος Νικ. και Σπ. Κουλαμάς Παν Βυζάς Αθ. Δάλας Δ
Αρτοποιεία
Μανωλόπουλος Μαν και Ιωαν
Προδρομίδης Παντ.
Εμπορικά
Αναστασόπουλος Ι
Κόρρας Αν Νικολούλιας Αλ Καρούζος Γ
Κουρείς
Γεωργαλάς
Λουκάς
Κολοκυθάς Οδυσσέας Κυριαζής Σπύρος Σελιανίτης Δημοσθ. Ζυμβρακάκης Κ.
Φωτογραφεία
Λαζανά Τάκη
Μπακέα Τάκη Ρέππα Παν
Δικηγόροι
Σπανορήγας Χρ
Γκολφινόπουλος Δημ
Ανδρικόπουλος Ανδρ.
Αδαμόπουλος
Κ.
Σωματείο
Φορτοεκφορτωτών
Δορμπαράκης
Αθ.
Ροδόπουλος Αθ. Σπυρόπουλος Δ Σπανός ;; Ζίρμπας Αντ. Ζίρμπας Σωτ. Χίνος Ηλίας Παπαγγελόπουλος Ν. Ζιοζιόκος Αρ. Μανέτας Α. Μαραμαθάς Αθ Μπαϊράμης Χρ
Χρώματα+οικοδ υλικά
Πετρόπουλος
Μ
Αφοί Λαζανά
Αυτοκινητιστές
Αρφαριώτης
Τέλης
Ρηγάκος Π. Ρηγάκος Σωκ. Γιογιός Αλ Καθάρειος Ι Δελής Π Μούγιος Στ Ασημακόπουλος Ι
Οδοντίατροι
Από το
1950 εργάστηκαν οι:
Σπανός Σωτ
Σπηλιωτόπουλος Κ
Κοκιόπουλος
Η
Καρούζου –
Ιωάννου Μαρ
Μαυροματοπούλου-Δελή Εύα
Μαραγκός Φ
Παπαγεωργίου Σωτ
Σήμερα
(2012)
Κρικέτου
Γιούλη
ΤΑΞΙ
Λαζανάς
Β
Μαραμαθάς Άγγ Λουζιώτης Κ Μετεβελής Βλ
Ψαράδες
Πλανόδιοι
Δαλάκας
Γ.
Μούζος Λ. Μανέτας Β. Καθηγητές 1960 Σιώρης Φ (Φυσικός) Κωστόπουλος Β (Μαθ/κός) Λουκίδης Ν (Γαλλικής) Διαμαντόπουλος Β (Γυμναστής) Μαραγκού Ζ (Φιλόλογος) Ζίκος Ι (Θεολόγος) Μάλιαρη -- ;; (Γυμνάστρια) Σολδάτος Χρ. (Φιλόλογος) Ζωίτσα --; (Φιλόλογος) Αντουλινάκη Mίνα (Φιλόλογος) Αναστασόπουλος Ι (Φιλόλογος)
Δελής Τρ (Φιλόλογος)
Παπακωνσταντίνου Αλ.(Θεολόγος) Λάτσινος Χρ (Φιλόλογος)
Παναγιωτόπουλος Αιμ (Θ/γος)
Αδαμόπουλος Κωστ.
Ανδρικόπουλος Πετ. Διάφορα άλλα επαγγέλματα
Παρτουζάκης
Χρ (οικοδομικές εργασίες)
Μανέτας
Γεώργιος και Ιωάννης (Τριφύλλια Άχυρα)
Σπανόπουλος
Ηλίας (Μονοπώλειο)
Καρούζος
Ιωάννης, (Βιβλιοπωλείο, εφημερίδες)
Σαράμπαλης
Χρ. (Φανοποιός)
Αγγελετόπουλος Ιωάν. (Παπλώματα στρώματα)
Μούχας Παν
(Κινηματογράφος)
Καρούζος
Ανδρ (Ξενοδοχείο)
Αφοι
Γιογιού (Νερόμυλος)
Γκολφινόπουλος Χρ. (Είδη υγιεινής -Χρώματα)
Κουρκουτάς Γ (φωτογράφος)
Τσενές Ι (Παγοπωλείο)
Κούνης Ν (ηλεκτρολογικά) Τσιμπίρης (τουριστ περίπτερο)
Μπαζίνας (Παροχέας
Ηλεκτροφωτισμού)
Δενδρινέλης
Χρήστος (Εμπόριο Ραπτομηχανών)
|
Τα πολυβολεία ή πυροβολεία Δερβενίου
-----------------------------------------------
Στο Δερβένι μετά το 1946 είχαν
κατασκευαστεί 4 πολυβολεία ανατολικά και δυτικά του σιδηροδρομικού
σταθμού, για την ασφάλεια της συγκοινωνίας, επανδρωμένα με
στρατό, χωροφύλακες και πολίτες.
Το πρώτο ήταν στην ταράτσα της
οικίας Χρήστου Κολοκυθά, κοντά στο ποτάμι,που έλεγχε την οδική και τη σιδηροδρομική
γέφυρα.
Δυο ήσαν κοντά-κοντά βόρια της
οικίας Ιωάννη Αρφαριώτη που έλεγχε το σιδηροδρομικό σταθμό και το τέταρτο δυτικά της
οικίας Παναγιώτη Παύλου και που κατεδαφίστηκε τελευταίο.
Κατασκευές διαστάσεων περίπου
2.5 x 2.5 μ². Κτισμένα με πέτρα και λάσπη, σκεπασμένα με λαμαρίνες από ανοιγμένα
βαρέλια μεταφοράς πίσσας και από πάνω
τσιμέντο.
Στις
τρεις πλευρές υπήρχαν πολεμίστρες και την είσοδο κάλυπτε τοιχίο ασφάλειας
Η "ομάδα" ΣΠΑΠ του 1960
Το Δερβένι από την Πεταλού |
Το Δερβένι από το Παλιόκαστρο (2009) |